কৃষিয়ে ভাৰতৰ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় ৫৮% লোকক জীৱিকা প্ৰদান কৰে । দেশৰ কৃষিজাত ৰাজ্যসমূহে উচ্চ মানদণ্ডৰ খাদ্যশস্য আৰু অন্যান্য খাদ্য সামগ্ৰী উৎপাদন কৰি আছে । ভাৰতীয় কৃষি ব্যৱসায় দ্ৰুত গতিত বৃদ্ধি পাইছে আৰু বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যত অৰিহণা যোগাই আছে । ভাৰতৰ গ্ৰোচাৰী আৰু খাদ্য বজাৰ বিশ্বৰ ষষ্ঠ সৰ্ববৃহৎ, যি হৈছে মুঠ বিক্ৰীৰ ৭০%।
দেশৰ বিকাশৰ লগে লগে ভাৰতীয় কৃষিৰ বিকাশ হৈছে । খাদ্য উৎপাদন আৰু ব্যৱহাৰৰ প্ৰকাৰ সলনি হৈ আছে । ভাৰতত কেইবা বছৰধৰি জনসংখ্যা, উপাৰ্জন, গ্ৰাম্য/নগৰীয় গতিশীলতা বৃদ্ধি হৈছে, আৰু গ্ৰাম্য জনমূৰি উৎপাদনশীলতাৰ সম্প্ৰসাৰণ হৈছে । এই সকলোবোৰ উপাদানৰ উন্নতিৰ ফলত খাদ্যৰ চাহিদা বৃদ্ধি পাইছে । পৰৱৰ্তী ২০ বছৰত ভাৰতৰ জনমূৰি জিডিপি ৩২০% বৃদ্ধি হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে ।
এই প্ৰবন্ধটোৰ জৰিয়তে আজি আমি আলোচনা কৰিম ভাৰতৰ শীৰ্ষ দহখন কৃষি ৰাজ্যৰ বিষয়ে...
পশ্চিম বংগ
পশ্চিম বংগ হৈছে ভাৰতৰ খাদ্যশস্যৰ মুখ্য উৎপাদক । পশ্চিম বংগৰ ধানউৎপাদন প্ৰতি হেক্টৰত ২৬০০ কিলো উৎপাদনৰ সৈতে মুঠ ১৪৬.০৫ লাখ টন । ই ভাৰতৰ ধান উৎপাদক ৰাজ্যসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম । পশ্চিম বংগত উৎপাদিত ফলবোৰৰ ভিতৰত আম, লিচ্চি, আনাৰস, মধুৰিআম আৰু কমলা ।
পশ্চিম বংগত খেতি কৰা মুখ্য শস্যবোৰ হৈছে চাউল, পাট আৰু ঘেঁহু । ইয়াৰ উপৰিও ৰাজ্যখনত ফুলকবি, বিলাহী, তিয়ঁহ, বন্ধাকবি, ভেণ্ডি আৰু বেঙেনাকে ধৰি ভালেমান শাক পাচলি উৎপাদন কৰে । জলকীয়া, আদা, নহৰু, ধনিয়া, আৰু হালধি হৈছে পশ্চিম বংগত উৎপাদিত কিছুমান মচলা । পশ্চিম বংগ ভাৰতৰ আটাইতকৈ উৎপাদনশীল কৃষিজাত ৰাজ্যসমূহৰ ভিতৰত এখন।
উত্তৰ প্ৰদেশ
উত্তৰ প্ৰদেশ হৈছে ভাৰতৰ শীৰ্ষ কৃষি ৰাজ্য য'ত বাজৰা, চাউল, কুঁহিয়াৰ, খাদ্যশস্য আৰু আন বহুতো কেধৰি যথেষ্ট ৰাজ্যিক পৰ্যায়ৰ শস্য উৎপাদন আছে । ই ভাৰতৰ ঘেঁহু উৎপাদক ৰাজ্যসমূহৰ ভিতৰত প্ৰথম স্থানত আছে । ঘেঁহু উৎপাদনৰ বাবে উত্তৰ প্ৰদেশৰ জলবায়ু আদৰ্শ । ৰাজ্যখনে বঠৰি ২২.৫ নিযুত টন ঘেঁহু উৎপাদন কৰে ।
ইয়াৰ উপৰিও কুহিয়াৰ উৎপাদনৰ ক্ষেত্ৰত উত্তৰ প্ৰদেশ প্ৰথম । কুঁহিয়াৰ গৰম, আৰ্দ্ৰ জলবায়ুত বিকশিত হয় আৰু উত্তৰ প্ৰদেশ ইয়াৰ বাবে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ স্থান । ৰাজ্যখনৰ প্ৰায় ২.১৭ নিযুত হেক্টৰত কুহিয়াৰ খেতি কৰা হয় আৰু ইয়াৰ উৎপাদন ১৪৫.৩৯ নিযুত টন ।
পঞ্জাৱ
পঞ্জাৱ হৈছে পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ উৰ্বৰ ৰাজ্য । ঘেঁহু, কুঁহিয়াৰ, চাউল, ফল আৰু পাচলি খেতি কৰাৰ বাবে পঞ্জাৱ হৈছে আদৰ্শ স্থান । পঞ্জাৱক ভাৰতৰ গ্ৰেনাৰী আৰু ভাৰতৰ ব্ৰেডবাস্কেট বুলিও জনা যায় । ঘেঁহু আৰু ধানকৃষিয়ে পঞ্জাৱৰ বেছিভাগ ভূমি সামৰি লয় ।
পঞ্জাৱ হৈছে ভাৰতৰ কৃষিজাত শস্যৰ তৃতীয় সৰ্ববৃহৎ উৎপাদক । ই ইয়াৰ জলসিঞ্চন প্ৰণালীৰ বাবে সুপৰিচিত যি কৃষিৰ বাবে উপযুক্ত।
গুজৰাট
গুজৰাট হৈছে ভাৰতৰ দ্ৰুততম বিকাশশীল ৰাজ্য । গুজৰাটৰ বতৰ অপ্ৰত্যাশিত যাৰ ফলত তাত শস্য খেতি কৰা কঠিন হৈ পৰে । এই ৰাজ্যখনে এক বিচক্ষণ উন্নয়ন কৌশল অনুসৰণ কৰে ।
গুজৰাটত কপাহ, চিনাবাদাম, কেষ্টৰ, বাজৰা, তুৰ, সেউজীয়া গ্ৰাম, চেচামুম, ধান, মাকৈ আৰু কুঁহিয়াৰ সকলো খেতি কৰা হয় । গুজৰাট হৈছে আটাইতকৈ বেছি কপাহ উৎপাদন কাৰী ৰাজ্য ।
হাৰিয়ানা
হাৰিয়ানা হৈছে আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ কৃষি অৱদানকাৰী ৰাজ্যসমূহৰ এখন । ৰাজ্যখনৰ প্ৰায় ৭০% বাসিন্দাই কৃষিত কৰ্মত নিয়োজিত । হাৰিয়ানা ভাৰতৰ সেউজ বিপ্লৱৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ । হাৰিয়ানাত এক বিশাল জলসিঞ্চন ব্যৱস্থা আছে।
কুঁহিয়াৰ, ধান, ঘেঁহু আৰু সূৰ্যমুখী ফুল হাৰিয়ানাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ শস্য । ই ভাৰতৰ দ্বিতীয় সৰ্ববৃহৎ সূৰ্যমুখী উৎপাদক । হাৰিয়ানা পশুপালনৰ ক্ষেত্ৰত অন্যতম । ই ভাৰতৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ কৃষিৰাজ্য।
মধ্য প্ৰদেশ
মধ্য প্ৰদেশ ইয়াৰ মাহজাতীয় শস্য উৎপাদনৰ বাবে বিখ্যাত । ই চয়াবীন আৰু নহৰু খেতিৰ বাবেও সুপৰিচিত । মধ্য প্ৰদেশত কৃষকসকলৰ উপাৰ্জনৰ মুখ্য উৎস হৈছে ঘেঁহু আৰু মাকৈ । উৰাদ, চয়াবীন আৰু তুৰ হৈছে অন্যান্য মাহজাতীয় শস্যৰ উদাহৰণ।
মধ্য প্ৰদেশত আটাইতকৈ বেছি ভূমি এলেকা আছে, ইয়াত বিভিন্ন ধৰণৰ জলবায়ু আৰু মাটিৰ পৰিস্থিতি আছে যি বিভিন্ন কৃষিজাত সামগ্ৰীৰ বাবে আদৰ্শ । মধ্য প্ৰদেশৰ কৃষি খণ্ড হৈছে ভাৰতীয় অৰ্থনীতিৰ মেৰুদণ্ড । মধ্য প্ৰদেশৰ কৃষি খণ্ডত ৬৫% লোক নিয়োজিত হৈ আছে আৰু ৰাজ্যখনৰ GDP (মুঠ ৰাজ্যিক ঘৰুৱা উৎপাদন)১৪% হয়।
অসম
অসম কৃষিৰ ওপৰত যথেষ্ট নিৰ্ভৰশীল । অসম আন ৰাজ্যৰ বিপৰীতে আটাইতকৈ কম বিকশিত ৰাজ্যসমূহৰ ভিতৰত এখন । অসমৰ অৰ্থনীতি প্ৰায় সম্পূৰ্ণৰূপে কৃষিৰ ওপৰত কেন্দ্ৰীভূত আৰু কৃষিয়ে জনসংখ্যাৰ ৭০ % লোকৰ বাবে জীৱিকা প্ৰদান কৰে ।
পানীৰ পিছত সমগ্ৰ বিশ্বতে নিয়মীয়াকৈ চাহ খোৱা হয় । অসম ৰাজ্য ইয়াৰ চাহ উৎপাদনৰ বাবে সুপৰিচিত । ই হৈছে ভাৰতৰ আগশাৰীৰ চাহ উৎপাদক । নীলগিৰি চাহ, দাৰ্জিলিং চাহ, অসম চাহ, আৰু কাংৰা চাহ হৈছে ভাৰতৰ আটাইতকৈ সুপৰিচিত চাহৰ প্ৰকাৰ । অসমে ভাৰতৰ মুঠ চাহ উৎপাদনৰ ৫২% উৎপাদন কৰে ।
অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ
অন্ধ্ৰ প্ৰদেশৰ জনসংখ্যাৰ ৬২% কৃষি খণ্ডত নিয়োজিত । ধান উৎপাদনে অধিক মনোযোগ আকৰ্ষণ কৰিছে ৰাজ্যখনে । জোৱাৰ, বাজৰা, মাকৈ, ৰাগি, ধপাত, মাহজাতীয় শস্য, কুঁহিয়াৰ আৰু অন্যান্য শস্য ৰাজ্যখনৰ প্ৰধান খেতি ।
অন্ধ্ৰ প্ৰদেশত ১.৫ নিযুত হেক্টৰ ভূমিত উদ্যানপালন প্ৰচলিত হয় । এই নিৰ্ধাৰিত এলেকাৰ প্ৰায় ৭২০ হাজাৰ হেক্টৰ ফল উৎপাদনৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
কৰ্ণাটক
কৰ্ণাটকত, কৃষি হৈছে সমগ্ৰ অৰ্থনীতিৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ । কৃষিয়ে ৰাজ্যখনৰ বেছিভাগ বাসিন্দাক নিযুক্তি দিয়ে। কৰ্ণাটকৰ জলবায়ু কৃষিৰ বাবে আদৰ্শ । চাউল, মাকৈ, মুগ দাইল, ৰঙা চিলি, কুঁহিয়াৰ, চিনাবাদাম, চয়াবীন, হালধি আৰু কপাহ হৈছে কৰ্ণাটকৰ খৰিফ শস্য । সৰিয়হ, চেচামুম, বাৰ্লি, ঘেঁহু আৰু মটৰ হৈছে কৰ্ণাটকৰ ৰবি শস্য । কৰ্ণাটক ভাৰতৰ শীৰ্ষ কৃষিজাত ৰাজ্যসমূহৰ ভিতৰত এখন।
ৰাজ্যখন ইয়াৰ কফি উৎপাদনৰ বাবে জনাজাত য’ত ভাৰতত মুঠ উৎপাদনৰ ৭০% হয় । বছৰি ৰাজ্যখনে ২,২২,৩০০ মেট্ৰিক টন কফি উৎপাদন কৰে ।
ছত্তীশগড়
ছত্তীশগড় ৰাজ্যক "মধ্য ভাৰতৰ চাউলৰ বাটি" বুলি জনা যায় । চাউল, বাজৰা আৰু মাকৈ হৈছে ছত্তীশগড়ত উৎপাদিত কিছুমান শস্য । ছত্তীশগড়ৰ ৭৭% মাটি ধান খেতি কৰে । ছত্তীশগড় বৰষুণৰ ওপৰত সম্পূৰ্ণৰূপে নিৰ্ভৰশীল । অঞ্চলটোৰ মুঠ এলেকাৰ মাত্ৰ ২০% জলসিঞ্চন কৰা হয়। ৰাজ্যখনৰ প্ৰধান খাদ্য শস্যসমূহ এনেধৰণৰ-
-
চূণ, কাজু-বাদাম, মধুৰিআম, চেকু, আম, আৰু অন্যান্য ফলৰ শস্য
-
বিট, বন্ধাকবি, বীন, ফুলকবি, আৰু অন্যান্য পাচলিশস্য
-
আদা, হালধি, মেথি, ধনিয়া, জলকীয়া, নহৰু আৰু অন্যান্য মচলা
-
মেৰী-গোল্ড, গ্লেডিওলাছ, গাইলাৰ্ডিয়া, গ্লেডিওলাছ আৰু অন্যান্য ফুল
-
জামাৰোচা, ই. চিট্ৰিডোৰা, পামাৰোচা, লেমনগ্ৰাছ, আৰু অন্যান্য ঔষধি