প্ৰায় সকলো ধানৰ ৰোগৰ পৰা হোৱা ক্ষতি কৃষকসকলে হ্ৰাস কৰিবলৈ সক্ষম হ’ব পাৰে যদিহে তেওঁলোকে সঠিক পদ্ধতি সম্পৰ্কে জ্ঞাত হয় । ধানৰ ৰোগ হোৱা প্ৰতিহত কৰিবলৈ ৪ টা ৰণনীতি আছে, অৱশ্যে আপুনি সৰ্বাধিক লাভ প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ আৰু আপোনাৰ শস্য সুৰক্ষিত কৰিবলৈ চাৰিওটা ৰণনীতি একেলগে ৰূপায়ণ কৰিব পাৰে। চাৰিটা ৰণনীতি হৈছে:
উদ্ভিদ প্ৰতিৰোধী প্ৰকাৰ: সকলো প্ৰকাৰৰ ৰোগৰ পৰা প্ৰতিৰোধী কোনো ধৰণৰ ধানৰ প্ৰকাৰ নাই যদিও কিন্তু নতুন প্ৰকাৰবোৰৰ প্ৰতিৰোধৰ স্তৰ উন্নত । উৎপাদন পৰীক্ষণ আৰু স্থানীয় ধানৰ ৰোগৰ প্ৰতি ৰোধৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি প্ৰকাৰ বাছনি কৰক।
শস্যঘূৰ্ণন: কৃষিৰ ক্ষেত্ৰত শস্যঘূৰ্ণন এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অভ্যাস কিয়নো ই কোনো সংশ্লেষিত সংযোজন অবিহনে পুষ্টিবোৰ মাটিলৈ ঘূৰাই দিয়াত সহায় কৰে । ই মাটিক পৰৱৰ্তী শস্যৰ বাবে সাজু কৰি তোলে ।
গৰম মাটিত ৰোপণ কৰক: যদি বীজ আৰু পুলিৰ চাৰিওফালৰ মাটি শীতল হয়, ই পুলি ৰখা ধানৰ ৰোগৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰে । ইয়াৰ ফলত নিম্ন-মানদণ্ডৰ উৎপাদন হয় । শীতল মাটিত ৰোপণ পৰিহাৰ কৰিব আৰু বীজবোৰ ৰোপণ কৰাৰ আগতে ভেঁকুৰনাশকেৰে চিকিৎসা কৰিব ।
ভেঁকুৰনাশক: ভেঁকুৰনাশক: ইণ্টাৰনোডদীঘলৰ পৰা ৯০ শতাংশ শীৰ্ষলৈ বিস্ফোৰণ আৰু আৱৰণ ৰখা ৰশ্মিৰ লক্ষণবোৰ দেখিলে ফলিয়াৰ ভেঁকুৰনাশক প্ৰয়োগ কৰক ।
চাউলৰ ৰোগ: লক্ষণ আৰু ব্যৱস্থাপনা (Rice Diseases: Symptom and Management)
বিস্ফোৰণ (Blast)
লক্ষণ: ই পাত (পাতৰ বিস্ফোৰণ), পেনিকেলৰ আধাৰ (পেনিকেল বা ডিঙিৰ বিস্ফোৰণ), আৰু নোড (নোড বিস্ফোৰণ) প্ৰভাৱিত কৰে । ৰোগৰ লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত আছে এশ্বি কেন্দ্ৰৰ সৈতে ঘূৰণীয়া আকৃতিৰ দাগ দেখা পোৱা। যদি এইটো এটা আতংকিত বিস্ফোৰণ হয়, পেনিকেলটো ক'লা হৈ যায় আৰু শুকাই যায় ।
ব্যৱস্থাপনা: ক্ষেত্ৰৰ পৰা অপতৃণ আঁতৰাওক । সাৰৰ বাবে অনুমোদিত পালি আৰু সময় তৈয়াৰ কৰক ।
নাৰ্চাৰী বিচনাত বা পোনপটীয়াকৈ সিঁচিবলৈ যোৱাৰ আগতে বীজবোৰ ১২ ঘণ্টাৰ বাবে @ ১.০ গ্ৰাম/এল কাৰ্বেণ্ডাজিম দ্ৰৱণত তিয়াই ৰাখক । ধানৰ শস্য সংৰোপণ কৰাৰ আগতে একে প্ৰক্ৰিয়াটো পুনৰাবৃত্তি কৰক । শস্যবোৰ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ ১২ দিনৰ ব্যৱধানত ট্ৰাইচাইক্লাজোল @০.৬ গ্ৰাম/লি ২-৩ স্প্ৰেৰ দ্বাৰা শস্য ছটিয়াব লাগে ।
ব্ৰাউন স্পট (Brown Spot)
লক্ষণ- ব্ৰাউন স্পটক দৰিদ্ৰ মানুহৰ ৰোগ বুলিও কোৱা হয় কিয়নো ই দুৰ্বল নিষিক্ত ক্ষেত্ৰত গুৰুতৰ । লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত আছে প্ৰভাৱিত শস্যৰ বহুতো ঘূৰণীয়া দাগ ।
ব্যৱস্থাপনা: সাৰৰ বাবে অনুমোদিত পালি আৰু সময় তৈয়াৰ কৰক।
পাত ৰখা (Leaf Scald)
লক্ষণসমূহ: পাতৰ মুৰত বা মাৰ্জিনত দেখা পোৱা পোহৰ আৰু গাঢ় হালধীয়া ৰঙৰ বৈকল্পিক ক্ষেত্ৰৰ সৈতে পৰিপক্কতাত লক্ষণবোৰ দৃশ্যমান হয়।
ব্যৱস্থাপনা: কাৰ্বেণ্ডাজিম @১.০ গ্ৰাম/লি. আপুনি শস্যৰ ওপৰত সেইবোৰৰ উপস্থিতি লক্ষ্য কৰাৰ পিছত ১৫ দিনৰ ব্যৱধানত উদ্ভিদবোৰ তিনিবাৰ স্প্ৰে কৰক ।
শ্বিথ ব্লাইট (Sheath Blight)
লক্ষণসমূহ: দাগ বা ঘাঁ ও পাতৰ আৱৰণৰ অবয়ব । ঘাঁবোৰ আকৃতিত আয়তাকাৰ আৰু আকাৰত ডাঙৰ আৰু ধূসৰ কেন্দ্ৰ আৰু বেঙুনীয়া ৰঙা মাৰ্জিন । অত্যাধিক পৰিস্থিতিত, ঘাঁবোৰ পাতৰ ব্লেডলৈও বিয়পি পৰে । উন্নত পৰ্যায়ত, গাঢ় মুগা স্ক্লেৰোটিয়াও দৃশ্যমান হয় ।
ব্যৱস্থাপনা: অনুমোদিত পালি আৰু সাৰৰ সময় তৈয়াৰ কৰক।
২.৫ কিগ্ৰা/হেক্টৰ মাটিৰ প্ৰয়োগ হিচাপে চিউডোমোনাছ ফ্লুৰোচেঞ্চ-আধাৰিত ফৰ্মুলেচন ব্যৱহাৰ কৰক ।
লগতে পঢ়কঃ Crop Storage: শস্য সংৰক্ষণৰ ২ টা সহজ উপায়, ব্যয় আধাতকৈ কম