আমাৰ খেতিয়ক সকলে উৎপাদন বৃদ্ধি কৰিবৰ বাবে প্ৰায়ে সাৰ আৰু জৈৱ সাৰ ব্যৱহাৰ কৰে । কিন্তু সাৰ আৰু জৈৱ সাৰ কি ? সেই বিষয়ত এতিয়াও বহু কৃষক স্পষ্ট নহয় ।
আমি সাৰ আৰু জৈৱ সাৰ যিধৰণে খেতি পথাৰত ব্যৱহাৰ কৰোঁ, থিক তেনেদৰে এই দুয়োবিধৰ সাৰৰ মাজৰ পাৰ্থক্যৰ বিষয়েও জনাতো অতি প্ৰয়োজন ।
সাৰ বনাম জৈৱ সাৰ
সাৰ আৰু জৈৱ সাৰৰ মাজৰ মূল পাৰ্থক্য হৈছে -সাৰ হৈছে এক জৈৱিক সামগ্ৰী যি বেছিভাগ জন্তুৰ মল-মূত্ৰৰে গঠিত আৰু ইয়াক উৰ্বৰতা বৃদ্ধি ৰ বাবে মাটিত প্ৰয়োগ কৰা হয় । আনহাতে জৈৱ সাৰ মুখ্যতঃ বেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা গঠিত । জৈৱিক সাৰ মাটি, বীজ আৰু আনকি উদ্ভিদৰ পৃষ্ঠতো প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি।
সাৰ আৰু ইয়াৰ বৈশিষ্ট্যসমূহঃ
সাৰ হৈছে আটাইতকৈ পৰিৱেশ অনুকূল আৰু প্ৰাকৃতিক পদাৰ্থ, যি কৃষি উৎপাদনৰ মানদণ্ড বৃদ্ধি কৰে। সাৰে উদ্ভিদক অত্যাধিক হাৰত পুষ্টি প্ৰদান কৰে ।
মাটিত পুষ্টি প্ৰদান কৰিবলৈ, গোবৰ, কাউপিয়া, ঘোঁৰা গ্ৰাম, পচন সাৰ যুক্ত উদ্ভিদ আদিৰ দৰে পদাৰ্থ মিহলি কৰা হয় । এই পুষ্টিবোৰ খাদ্য শৃংখলাত প্ৰৱেশ কৰে আৰু অৱশেষত শস্যক প্ৰদান কৰা হয় । ইয়াৰ ফলত ইয়াৰ গুণগত মানদণ্ড বজাই ৰখাৰ অধিক সম্ভাৱনা থাকে ।
প্ৰাকৃতিক আৰু জৈৱিক হোৱাৰ সময়ত, সাৰে কেইবাটাও বিপদাশংকা আৰু নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলায় । উদাহৰণস্বৰূপে, নিয়মীয়াকৈ ফাৰ্মত কাম কৰা ব্যক্তিসকলৰ বাবে পদাৰ্থটোৰ গোন্ধ এক মুখ্য সমস্যা হৈ পৰে । তদুপৰি, এইবোৰে বিভিন্ন ধৰণৰ বীজাণু আকৰ্ষণ কৰে যি স্বাস্থ্যৰ বাবে গ্ৰহণযোগ্য নহয় ।
জৈৱ সাৰ আৰু ইয়াৰ বৈশিষ্ট্যসমূহঃ
জৈৱ সাৰবোৰ সাধাৰণতে ৰাসায়নিক সাৰৰ বিকল্প হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সেইবোৰ পৰিৱেশ অনুকূল, যদিও আগৰ দৰে নহয়। এইবোৰে উদ্ভিদটোক পুষ্টি প্ৰদান কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়াটো দ্ৰুত কৰে , কিয়নো সেইবোৰত ইতিমধ্যে পুষ্টিসমৃদ্ধ অণুজীৱ থাকে। নীলা-সেউজীয়া শেলাই, ৰাইজোবিয়ম, আৰু এজোস্পিৰিলিয়াম হৈছে সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত জৈৱসাৰ।
জৈৱ সাৰ বেছিভাগ জীৱিত অণুজীৱ যেনে বেক্টেৰিয়া আৰু চাইনোবেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা গঠিত। এইবোৰ মাটি, বীজ আৰু উদ্ভিদ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰৰ বাবে উপযুক্ত। তদুপৰি, ব্যৱহাৰত সাৱধানতা অৱলম্বন কৰিব লাগিব, কিয়নো নিৰ্দিষ্ট জৈৱসাৰ কেৱল এক নিৰ্দিষ্ট উদ্ভিদৰ শ্ৰেণী বা প্ৰজাতিৰ বাবেহে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।
সাৰ আৰু জৈৱসাৰৰ মাজত মুখ্য পাৰ্থক্যঃ
- সাৰ জন্তুৰ মল-মূত্ৰ আৰু কেতিয়াবা পচন সাৰৰ দ্বাৰা গঠিত, আনহাতে জৈৱ সাৰ জীৱিত অণুজীৱৰ দ্বাৰা গঠিত।
- জৈৱসাৰ মাটিত প্ৰয়োগ কৰা হয়, আনহাতে মাটি, বীজ আৰু উদ্ভিদৰ পৃষ্ঠত সাৰ প্ৰয়োগ কৰা হয়।
- সাৰ হৈছে আটাইতকৈ পৰিৱেশ অনুকূল সামগ্ৰী, যদিও জৈৱসাৰ কম পৰিৱেশ অনুকূল আৰু ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ বিকল্প হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- সাৰে মাটি সুৰক্ষিত কৰে আৰু ইয়াৰ আৰ্দ্ৰতা আৰু শুষ্কতাত সহায় কৰে, আনহাতে জৈৱ সাৰৰ এনে কোনো সুবিধা নাই।
- সাৰৰ উদাহৰণৰ ভিতৰত আছে গোবৰ, কাউপিয়া, ঘোঁৰা গ্ৰাম, পচন সাৰ ৰখা উদ্ভিদ, ইত্যাদি, আনহাতে জৈৱ সাৰৰ উদাহৰণবোৰৰ ভিতৰত আছে নীলা-সেউজীয়া শেলাই, ৰাইজোবিয়ম, আৰু এজোস্পিৰিলিয়াম।
লগতে পঢ়কঃ বহনক্ষম কৃষি পদ্ধতিত কিয় প্ৰয়োজন ছালফাৰ, মেগনেছিয়াম আৰু কেলচিয়াম?