বাঁহ খেতি আমাৰ ৰাজ্যখনত সফলতাৰে কৰিব পৰা গৈছে। সময়োচিত পৰিচর্যাৰ ব্যৱস্থা কৰিলে এই খেতিৰ পৰা আশানুৰূপ উপার্জন লাভ কৰিব পৰা যায়। বাঁহ ৰোৱাৰ পিছত বাঁহৰ পুলিবোৰ যাতে গৰু-গায়ে অনিষ্ট সাধন কৰিব নোৱাৰে তাৰ প্ৰতি বেৰাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। প্রতি বছৰৰ ফেব্ৰুৱাৰী-মার্চ মাহত গোবৰ-জাৱৰৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। সাধাৰণতে বাঁহ ৰোৱাৰ ৪-৫ বছৰ পিছত কাটিবৰ হয়। কাটোতে পৈণত বাঁহবিলাক কাটি মুকলোৱা বাঁহবিলাক বাঢ়িবলৈ দিব লাগে। পোক বা বেমাৰে আক্রমণ কৰা বাঁহবিলাক চোকা কটাৰীয়ে কাটি আঁতৰাই পেলাব লাগে। এনেদৰে খেতি কৰা বাঁহৰ উৎপাদন সাধাৰণতে প্রতি হেক্টৰত কমেও ২০ টন হয়। অসমত ব্যৱসায় ভিত্তিত ১০ বিধ বাঁহৰ খেতি কৰা হয়। অনুমোদন কৰা ঘাই জাতি কেইবিধ হ’ল— ভলুকা, জাতি, কাক, কুটুহা আৰু মকাল বাঁহ। বাঁহত আক্রমণ কৰা পোক-পৰুৱাৰ ভিতৰত উঁই, ৰঙা পৰুৱা আৰু উইভিলেই প্রধান। নিয়ন্ত্ৰণৰ কাৰণে এলড্রিন ৩০ ই চি প্রতিলিটাৰ পানীত ৬-১০ মিলিলিটাৰ হিচাপত মিহলাই ছটিয়াই দিব লাগে। এন্দুৰ বাঁহৰ অন্যতম শত্রু। এন্দুৰে বাঁহৰ কুমলীয়া অংশ কুটি বাঁহ নষ্ট কৰে। নিয়ন্ত্ৰণৰ কাৰণে এন্দুৰৰ গাঁতবিলাক ধ্বংস কৰি এন্দুৰবিলাক মাৰি পেলাব লাগে। বেমাৰৰ ভিতৰত ফিউজেৰায়াম উইল্টেই প্রধান। প্রতিকাৰৰ মিনিত্তে বেভিষ্টিন নামৰ ঔষধ শতকৰা ২ ভাগ শক্তিযুক্ত আক্রান্ত অংশত প্রয়োগ কৰিব লাগে। মানৱ জীৱন-নির্বাহৰ প্ৰতিটো স্তৰতে বাঁহৰ ভূমিকা উল্লেখযোগ্য। বাঁহে মানৱ সমাজৰ আর্থিক দিশতো উল্লেখযোগ্য অৰিহনা যোগোৱাৰ লগতে পৰিৱেশ সুৰক্ষাতো বিশেষ ভূমিকা পালন কৰে। বাঁহ গছৰ শিপা আৰু ৰাইজ’মে ভূ-পৃষ্ঠৰ মাটি টানকৈ খামুচি ধৰি থকাৰ ফলত মাটিৰ খহনীয়া হ্ৰাস পায়। বাঁহে অন্যান্য গছ-গছনিৰ তুলনাত প্রতি একক মাটিত যথেষ্ট পৰিমাণৰ জৈৱ পদাৰ্থ উৎপন্ন কৰে। বাঁহ গছে বায়ুমণ্ডলত সৃষ্টি হোৱা ধোঁৱা, ধূলিকণা লগতে অন্যান্য দূষিত পদার্থ শোষণ কৰি বায়ুমণ্ডল নিকা কৰে। প্রতিকিল’ বাঁহগছে মাটিত থকা মৌলসমূহ বিশেষকৈ পটাছ মৌল সংৰক্ষণ কৰি মাটিৰ উৰ্বৰতা বৃদ্ধিত সহায় কৰে। বাঁহ ৰোৱাৰ ৫-৬ বছৰত কাটিব পাৰি। প্রতি হেক্টৰ (৭.৫ বিঘা) মাটিত বছৰি বাঁহৰ উৎপাদন হয় গড়ে ০.২-৪.০ টন। অসমৰ বাঁহ উৎকৃষ্ট গুণমানবিশিষ্ট হোৱা হেতুকে বাঁহৰ উৎপাদন বৃদ্ধি কৰি অসমৰ অৰ্থনীতি টনকিয়াল কৰাৰ যথেষ্ট সুযোগ আছে। বাঁহ খেতিৰ বাবে অসমত আছে এক উপযুক্ত পৰিৱেশ। অন্যান্য শস্যৰ উৎপাদনত ব্যৱহৃত কৃষি ভূমি অধিগ্রহণ নকৰাকৈ বাঁহ খেতিৰ বাবে উপযুক্ত মাটি পোৱা যায়। এই খেতিৰ বাবে বিশেষ মূলধনৰো প্রয়োজন নহয় আৰু উৎপাদনো হয় তৎকালীনভাৱে।
বাঁহ কটাৰ সময় -
বাঁহ বাগান এখন উপযুক্তভাৱে তদাৰক কৰি উৎপাদনশীল কৰি তুলি বছৰে বাঁহ কটা উচিত। ফলত নতুন বাঁহ গজৰ পথ সুচল হয় আৰু নিয়মীয়াকৈ বাঁহ কটা বাগান এখনৰ বাঁহবোৰৰ স্বাস্থ্যও ভালে থাকে আৰু উৎপাদনো অব্যাহত থাকে। ইয়াৰ পৰা নিয়মীয়াকৈ পোৱা যায়।
বাঁহ বাগান এখন পতাৰ পঞ্চম বছৰৰ পৰাই ব্যাৱসায়িক উদ্দেশ্যত বাঁহ কাটিব পৰা যায়। চাৰি বছৰ পাৰ হ’লেই বাঁহজোপা সম্পূৰ্ণ পৈণত হোৱা বুলি ধৰা হয়। চাৰিবছৰীয়া বাঁহ এডালৰ আয়তনহে সঠিক জোখৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। কি কামত ব্যৱহৃত হ’ব তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বাঁহ এডালৰ বয়সে গুৰুত্ব লাভ কৰে। অৱশ্যে বেছিভাগ কামৰ বাবে ৪ বছৰীয়া বাঁহহে কটা উচিত।
পাঁচ বছৰতকৈ পুৰণি বাঁহ লাহে লাহে চনকা আৰু দুর্বল হৈ আহে আৰু মৰি যায়। নিয়মমতে ব্যাৱসায়িক উদ্দেশ্যেৰে পতা বাঁহ বাগান এখনত পাঁচ বছৰতকৈ অধিক হোৱা বাঁহবোৰ কাটি পেলাব লাগে। বাঁহ বাঢ়ি থকাৰ সময়ত কটা উচিত নহয়।