মাণিকীমধুৰি, ভোগজহা, ৰামপাল জহা, কৃষ্ণজহা, ফুটুকী আহিনী, পছাৰভোগ, টঙাপাছি, বদ্ধনা, গুজুৰি, পেটপাখৰী, কেকোৱা, মইনাগিৰী, বৰা, বোকা, কলমদানি আদি৷
দক্ষিণ কামৰূপৰ থলুৱা জাতৰ ধান:-
বৰাধান: গুৱাহটীয়া বৰা, নল বৰা, গাৰো বৰা, খোপাৰাঙি বৰা আদি৷
জহা ধান: মাণিকীমধুৰি জহা, ভোগ জহা, কৃষ্ণ জহা, ৰামপাল জহা, ভুবুৰী জহা (শুং থকা) আদি৷
বদ্ধনা ধান: হাতীমাল বদ্ধনা, জুৰ বদ্ধনা, শিলগুৰি বদ্ধনা বা শিলগুটি বদ্ধনা৷
গুজুৰি ধান: মণি গুজুৰি, ৰঙা গুজুৰি, বগা গুজুৰি আদি৷
ভাৰতৰ প্ৰধানকৈ চাৰিবিধ ধানৰ খেতি কৰা হয়৷ যেনে- শালিধান, আহুধান, বাওধান আৰু বড়োধান৷
শালিধান: শালিধান সচৰাচৰ আহাৰ-শাওন মাহৰ আৰম্ভনিতে ৰোৱা হয় আৰু কাতি আঘোন মাহত চপোৱা হয়৷ শালিধান কেইবা বিধৰো আছে৷ ঠাই বিশেষে মাটিৰ উৰ্বৰতা আৰু জলবায়ু অনুযায়ী বেলেগ বেলেগ শালিধানৰ খেতি কৰা হয়৷ ভাৰতবৰ্ষৰ মুঠ উৎপাদিত ধানৰ ২৩ অংশ শালিধান৷ শালিধানৰ খেতিয়ে বেছি সময় লয়৷ এই খেতি দ্বি-ৰোপণ পদ্ধতিৰে কৰা হয়৷ এই খেতি প্ৰধানকৈ গ্ৰীষ্মকালত পানীৰে উপচি পৰা নিম্নভূমি অঞ্চলত কৰা হয়৷
আহুধান: চ'ত বহাগ মাহত অৰ্থাৎ বাৰিষাৰ ঠিক আগে আগে চহ কৰি এইবিধ ধান সিঁচি দিয়া হয়৷ আহাৰ শাওন মাহত আহুধান চপাব পৰা হয়৷ আহুধানৰ খেতিত আৰম্ভণিতে শালিধানৰ দৰে অধিক বৃষ্টিপাতৰ প্ৰয়োজন নহয়৷ কিন্তু মাজে মাজে দুই এজাক কিনকিনিয়া বৰষুণৰ প্ৰয়োজন৷ বৰষুণ একেবাৰে নহ'লে আহুধানৰ বীজ শুকাই যায়৷ আহুধানৰ বাবে ওখ মাটিৰ প্ৰয়োজন৷ এই খেতি জলসিঞ্চন পদ্ধতিৰেও কৰা হয়৷ আহুধানৰ গড় উৎপাদন শালিধানতকৈ কম৷ এই ধানৰ চাউল শালিধানৰ চাউলতকৈ মোটা আৰু ৰঙা৷ সেয়ে ইয়াৰ চাহিদা কিছু কম৷
বড়োধান: এই ধানৰ খেতি পানী জমা হোৱা দ-ঠাইত কৰা হয়৷ এই খেতি শীতকালত কৰা হয়৷ পুহমাহৰ শেষত বা মাঘমাহৰ আৰম্ভণিতে বীজ সিঁচি মাঘমাহৰ শেষত বা ফাগুণ মাহত ধান ৰুই বহাগ মাহৰ শেষত বা জেঠ মাহত ধান কটা হয়৷ বড়ো ধানৰ খেতিৰ কাৰণে বেছি দীঘলীয়া দিনৰ প্ৰয়োজন নহয়৷ পিতনি, খাল, বিল আদিৰ কাষৰীয়া দ ঠাই চহাই বড়োধানৰ খেতি কৰা হয়৷ বৰ্তমান অগভীৰ নলী নাদেৰে (Shallow Filter) পানী যোগান ধৰি কিছু ওখ আৰু চৰচাপৰি এলেকাতো বহুলভাৱে বড়োধানৰ খেতি কৰিবলৈ লৈছে৷
বাওধান: বাওধানৰ বাবে শালিধানৰ দৰেই দ মাটিৰ প্ৰয়োজন৷ পিতনি, হোলা বা সদায় পানী বন্ধ হৈ থকা ঠাইৰ ওচৰে-পাজৰে এই ধান ৰোৱা হয়৷ বাওধানৰ খেতিৰ কাৰণে সময় বেছি লাগে৷ সাধাৰণতে আঘোন মাহৰ শেষৰ পৰা পুহ মাহৰ শেষলৈকে এই ধান কাটিব পাৰি৷ এই ধানৰ উৎপাদন কিছু কম৷
(উৎসঃ ইণ্টাৰনেট, অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া, সংগৃহীত)
লগতে পঢ়ক-ধানৰ পতান হোৱাৰ সম্ভাৱনা