উলম্ব কৃষি হৈছে উলম্বভাৱে প্ৰৱণ পৃষ্ঠত খাদ্য শস্য উৎপাদন কৰাৰ এক সৰল অভ্যাস। এই পদ্ধতিত পথাৰ বা সেউজগৃহৰ দৰে একক স্তৰৰ পৰম্পৰাগত কৃষি পদ্ধতিৰ বিপৰীতে বাঁহৰ খুঁটি উলম্বভাৱে ৰাখি শস্য ৰোপন কৰা হয়। এই পদ্ধতিত, খাদ্য উলম্বভাৱে স্তূপীকৃত স্তৰত উৎপাদন কৰা হয় যাক আকাশচুম্বী বা শিপিং পাত্ৰৰ দৰে গাঁথনিত একত্ৰিত কৰা হয়।
নিয়ন্ত্ৰিত পৰিৱেশ কৃষি (CEA) প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি, উলম্ব কৃষিত Indoor কৃষি কৌশল ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই পদ্ধতিত খাদ্যৰ বাবে উষ্ণতা, পোহৰ, গেছ আৰু আৰ্দ্ৰতাৰ কৃত্ৰিম নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়। এই কৃষিমুখ্যতঃ সীমিত এলেকাত শস্যৰ উৎপাদন সৰ্বাধিক কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
এই কৃষিৰ চাৰিটা গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ আছে 1) শাৰীৰিক বিন্যাস 2) পোহৰ 3) বৰ্ধিত মধ্যম আৰু 4) স্থিৰতাৰ বৈশিষ্ট্য।
প্ৰথমে, শস্যবোৰ টাৱাৰসদৃশ গাঁথনিত এটা স্তূপীকৃত স্তৰত খেতি কৰা হয়। তাৰ পিছত কোঠাটোত নিখুঁত পোহৰ বজাই ৰাখিবলৈ প্ৰাকৃতিক আৰু কৃত্ৰিম পোহৰৰ সংমিশ্ৰণ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, শস্যই সঠিক পোহৰ পাবলৈ প্ৰায়ে এটা ঘূর্ণন প্রক্রিয়া অনুসৰণ কৰা হয়।
তৃতীয়তে, মাটিৰ এৰোপনিকৰ ঠাইত, একুৱাপনিক বা হাইড্ৰ'পনিক পদ্ধতি শস্যৰ বৃদ্ধিৰ মাধ্যম হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়, নাৰিকলৰ বাকলি আৰু অন্যান্য মাটি বিহীন মাধ্যম প্ৰায়ে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অৱশেষত, কৃষিৰ শক্তি ব্যয় হ্ৰাস কৰিবলৈ বিভিন্ন স্থিৰতা বৈশিষ্ট্য ব্যৱহাৰ কৰা হয়। উলম্ব কৃষিত অতি কম পৰিমানত পানী ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
খাদ্য সামগ্ৰীৰ আমদানিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰা ছিংগাপুৰ, হংকঙৰ দৰে উন্নত দেশবোৰে এতিয়া উলম্ব কৃষিত অধিক মনোনিৱেশ কৰিছে। স্কাই গ্ৰীণছ, প্ৰথম বাণিজ্যিক উলম্ব ফাৰ্ম আৰু পৃথিৱীৰ প্ৰথম নিম্ন কাৰ্বন উলম্ব ফাৰ্ম। এই ফাৰ্মে দিনে 1,000 কিলোগ্ৰামলৈকে পাচলি উৎপাদন কৰে। অহা বছৰ ই ইয়াৰ সম্পূৰ্ণ ক্ষমতা লাভ কৰাৰ পিছত দিনে 5,000 ৰ পৰা 10,000 কিগ্ৰা উৎপাদন কৰিব পাৰে।
হংকঙত, ফাৰ্ম66 নামৰ এক উলম্ব কৃষি উদ্যোগে 20,000 বৰ্গ ফুট আকাৰৰ সম্পূৰ্ণ শীততাপ নিয়ন্ত্ৰিত উলম্ব ফাৰ্মত আধুনিক LED লাইট আৰু একুৱাপনিক ব্যৱহাৰ কৰে। এই ফাৰ্মত চাৰি টন লেটুক, এণ্ডিভ আৰু বন্ধাকবি প্রতি মাহত উৎপাদন হয়।
পৰৱৰ্তী দুটা দশকত, 80 শতাংশ লোকে চহৰত বাস কৰিব, যাৰ ফলত খাদ্যৰ চাহিদা বৃদ্ধি হয়। উলম্ব কৃষিয়ে এনে সমস্যাৰ সমাধান প্ৰদান কৰে। এক একৰ উলম্ব কৃষি 4-6 একৰ আনুভূমিক কৃষিভূমিৰ সমান। এই কৃষিত স্বাভাৱিক খেতিৰ তুলনাত 75-95 শতাংশ কম পানী ব্যৱহাৰ কৰা হয়। যিহেতু উলম্ব কৃষি প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত, ইয়াক কীটনাশক অবিহনে বিকশিত কৰিব পাৰি।