ধানৰ খেতিত ব্যৰ্থ হ’লে বা ধান ভাল নোহোৱা পথাৰত কৃষকে বিকল্পভাৱে অন্যান্য লাভজনক শস্যৰ খেতি কৰিব পাৰে। কিছুমান উপযুক্ত শস্য আৰু তাৰ সুবিধাসমূহ তলত দিয়া হ’ল:
১. মাহ শস্য (Pulses)
- উদাহৰণ: মাহ মগু, মাটিমাহ, মটৰমাহ, বুটমাহ আদি
- সুবিধা:
- মাটিত নাইট্ৰ’জেন স্থিৰ কৰে (মাটিৰ উৰ্বৰতা বৃদ্ধি কৰে)।
- কম পানীৰ প্ৰয়োজন, খৰাং সহিষ্ণু।
- বজাৰত চাহিদা আৰু দাম স্থিৰ।
২. তৈলবীজ (Oilseeds)
- উদাহৰণ: সৰিয়হ, তিল, আদি
- সুবিধা:
- কম পানীত হ’ব পৰা শস্য।
- উচ্চ বজাৰ মূল্য, ৰপ্তানি সম্ভাৱনা।
৩. শাক-পাচলি (Vegetables)
- উদাহৰণ: বন্ধাকবি, বিলাহী, মিঠা আলু, কোমোৰা, পালেং আদি
- সুবিধা: স্থানীয় বজাৰত চাহিদা বেছি।
- সুবিধা:
- খৰাং সহিষ্ণু শস্য, ধানতকৈ কম পানীৰ প্ৰয়োজন।
- পশু খাদ্য, পোল্ট্ৰি ফিড আদিৰ বাবে ব্যৱহাৰ হয়।
৬. ঔষধি আৰু মছলা শস্য (Medicinal & Spices)
- উদাহৰণ: আদা, হালধি, লং, জলকীয়া
- সুবিধা:
- উচ্চমূলীয় শস্য, ৰপ্তানি সম্ভাৱনা।
- ধানতকৈ কম যত্নৰ প্ৰয়োজন।
৭. ফলৰ খেতি (Fruit Cultivation)
- উদাহৰণ: কল, বগৰী, ড্ৰেগন, লেটেকু, কমলা আদি
- সুবিধা:
- দীৰ্ঘম্যাদী লাভ, স্থানীয় চাহিদা বেছি।
৮. কুঁহিয়াৰ (Sugarcane)
- সুবিধা:
- অসমৰ কেঁচামাটি উপযোগী।
- চেনি, গুড় আদিৰ বাবে লাভজনক।
গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰামৰ্শ:
- মাটি পৰীক্ষা কৰক: মাটিৰ গুণাগুণ অনুসৰি শস্য বাছনি কৰিব। (যেনে: অম্লীয় মাটিত হালধি/আদা ভাল হয়)।
- জলবায়ু বিবেচনা কৰক: বানপানীৰ এলেকাত জলজ শস্য (যেনে: জলকুমুৰা) কৰিব পাৰে।
- বজাৰৰ চাহিদা চাওক: স্থানীয় বজাৰত কোনবোৰ শস্যৰ দাম বেছি, সেইমতে পৰিকল্পনা কৰক।
উদাহৰণ:
- ধানৰ পিছত: মাটিমাহ + সৰিয়হ (ৰবি শস্য)।
- বানপানীৰ ঠাইত: জলকুমুৰা বা মাছ পালন।
এই বিকল্পসমূহে কৃষকসকলক ধানৰ খেতিৰ পৰা হোৱা ক্ষতি পূৰণ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
লগতে পঢ়ক-
Berry farming time : দুবিঘা মাটিৰ পৰা প্ৰতিবছৰে ২ লাখকৈ উপাৰ্জন
English Summary: Sustainable Alternatives to Conventional Paddy Cultivation
Published on: 08 May 2025, 06:16 IST