জিকা হৈছে এবিধ লতাজাতীয় বছৰেকীয় গছ । ই অতিকৈ পুষ্টিসমৃদ্ধ পাচলি, য’ত আছে ০.৫ শতাংশ প্ৰ’টিন, ৩.৪ শতাংশ কাৰ্বহাইড্ৰেট, ৩৭ মিলিগ্ৰাম কেৰ’টিন আৰু ১৮ মিলিগ্ৰাম ভিটামিন । জিকা গছৰ পাতৰ ৰস সাধাৰণতে চকুৰ ৰোগ নিৰাময়ৰ কাৰণে ব্যৱহাৰ কৰা হয় ।
জিকা শস্যত বহুতো কীট-পতংগ আৰু বেমাৰে ক্ষতি সাধন কৰা দেখা যায় । ইয়াৰ ভিতৰত কেইটামান প্ৰধান কীট- পতংগ আৰু ৰোগৰ লক্ষণৰ লগতে নিয়ন্ত্ৰণৰ বিষয়ে তলত উল্লেখ কৰা হ’ল-
ফ্ৰুট ফ্লাইচ -
লক্ষণ :-
১) জিকাৰ পৰা বীজলুৱা তৰল পদাৰ্থ বিৰিঙি উঠা ।
২) বিকৃত আৰু অসমান ফলৰ গঠন ।
৩) ফলবোৰ আবতৰীয়াকৈ সৰি যোৱা ।
নিয়ন্ত্ৰণ বিধি :-
১) আক্ৰান্ত ফলবোৰ সংগ্ৰহ কৰি দ’ গাঁতত পুতি থব লাগে ।
২) শস্য চপোৱাৰ পিছত মাটিডোখৰত হাল বাব লাগে যাতে লেটা আৰু পোকবোৰ উন্মুক্ত হৈ পৰে ।
৩) ফ্লাইচবোৰক আকৃষ্ট কৰিবলৈ চিত্ৰনলা গছৰ তেল, ইউকেলিপ্টাছ গছৰ তেল, ভিনেগাৰ ইত্যাদি ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে ।
ৰেড বিটল -
লক্ষণ :-
১) বিটলে জিকা গছৰ ফুল খোৱাৰ উপৰি পাতবোৰত বিন্ধাৰ সৃষ্টি কৰে ।
২) বিটলে প্ৰধানকৈ পুলি অৱস্থাত ক্ষতি সাধন কৰে । সেইকাৰণে কিছুমান ক্ষেত্ৰত পুলিবোৰ মৰি যোৱাও দেখা যায় ।
নিয়ন্ত্ৰণ বিধি ;-
১) শস্য চপোৱাৰ পিছত ভালদৰে হাল বোৱাটো জৰুৰী ।
২) পূৰ্ণাংগ বিটলছবোৰ সংগ্ৰহ কৰি ধ্বংস কৰিব লাগে ।
৩) মালাথিয়ন ৫৫ মি:লি: প্ৰতি হেক্টৰত প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ।
৩) কেটাৰপিলাৰ ;-
লক্ষণ :-
১) পলুবোৰ গছৰ পাতৰ পত্ৰহৰিৎখিনি চুঁচি পেলায়, যাৰ ফলত পাতবোৰ কোঁচ খাই যায় ।
২) ই জিকা গছৰ ফুলবোৰো গ্ৰহণ কৰে আৰু ফলবোৰত ছিদ্ৰৰ সৃষ্টি কৰে ।
নিয়ন্ত্ৰণ বিধি :-
১) প্ৰাৰম্ভিক অৱস্থাত, কেটাৰপিলাৰবোৰ সংগ্ৰহ কৰি ধ্বংস কৰিব লাগে ।
২) মালাথিয়ন ৫০০ মি: লি: প্ৰতি হেক্টৰ অথবা দাইমিথ’য়েট ৫০০ মি:লি: প্ৰতি হেক্টৰত প্ৰয়োগ কৰিলে সুফল পোৱা যায় ।
ৰোগ :-
ডাউনি মিলডিউ -
লক্ষণ :-
পাতৰ ওপৰ অংশত হালধীয়া- সেউজীয়া ৰঙৰ সমাহাৰ দেখা পোৱা যায় ।
২) বাৰিষা কালত, পাতৰ তলৰ অংশত বেঙুনীয়া ৰঙৰ ভেঁকুৰ হোৱা দেখা যায় ।
৩) সমগ্ৰ পাতখিলা সোনকালে শুকাই যায় ।
নিয়ন্ত্ৰণ বিধি :-
১) ভাল জলনিৰ্গমৰ ব্যৱস্থা কৰাটো জৰুৰী ।
২) মানক’জেব ০.২ শতাংশ হাৰত অথবা ক্ল’ৰ’থিয়নিল ০.২ শতাংশ হাৰত প্ৰয়োগ কৰা হয় ।
৩) এপ্ৰ’ন ২ গ্ৰাম প্ৰতি কেজি বীজত শোধন কৰিব লাগে আৰু লগতে মানক’জেৱ ০.২ শতাংশ হাৰত ছটিয়াব লাগে ।
২) বগা কপাহী ৰোগ :-
লক্ষণ :-
১) শুকান জেগাত এইবিধ ৰোগৰ প্ৰাবল্য বেছি হোৱা দেখা যায় ।
২) বগা ৰঙৰ ভেঁকুৰ পাতখিলাৰ ওপৰ আৰু তলৰ অংশত পৰিলক্ষিত হয় ।
৩) ফলবোৰ বিকৃত হোৱা দেখা যায় আৰু ফলৰ পূৰ্নবিকাশত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে ।
নিয়ন্ত্ৰণ বিধি :-
১) অপতৃণবোৰ গুচাই দিব লাগে ।
২) ত্ৰাইডেমৰ্ফ (Tridemorph) ০.১ % হাৰত প্ৰয়োগ কৰাটো জৰুৰী ।
লেখক :- ৰিতুৰাজ দেৱ
উৎস :-বিকাশপেডিয়া