কল, যাক বিশ্বব্যাপী গুৰুত্বপূৰ্ণ ফল হিচাপে গণ্য কৰা হয়। বাৰ্ষিক, ভাৰতত 14.2 নিযুত টন কলা উৎপাদন কৰা হয়, অৰ্থাৎ বিশ্বৰ আন দেশতকৈ অধিক। ভাৰতত, আমৰ পিছত কল হৈছে দ্বিতীয় আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ফল, আৰু কলা উৎপাদনত মহাৰাষ্ট্ৰ প্ৰথম স্থানত আছে। আৰু, মহাৰাষ্ট্ৰৰ জলগাওঁক কল চহৰ বুলি কোৱা হয়, কিয়নো ই মহাৰাষ্ট্ৰৰ কলা উৎপাদনৰ দুই-তৃতীয়াংশৰ অৱদান দিয়ে।
কল দক্ষিণ পূৱ এছিয়াৰ আৰ্দ্ৰ ক্ৰান্তীয় অঞ্চলত হোৱা দেখা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে ভাৰত উৎপত্তিৰ এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে। বৰ্তমানে, বিশ্বৰ উষ্ণ ক্ৰান্তীয় অঞ্চলত, প্ৰায় 120 খন দেশত কলৰ খেতি কৰা হৈছে।
কল খেতিৰ উন্নত কৃষি পদ্ধতিৰ বিষয়ে জানো আহক -
1.মাটি নিৰ্বাচন
ওখ, পানী জমা নোহোৱা আৰু যথেষ্ট পৰিমাণৰ জৈৱিক সাৰ থকা মাটি কল খেতিৰ বাবে উপযোগী৷
2.ৰোপন সামগ্ৰী
কল খেতি সাধাৰণতে পোখাৰ পৰা কৰা হয় ৷ স্বাস্থ্যবান এটা পোখা বা পুলি ওঘালি তাৰ পৰা শিপাবোৰ ভালদৰে আঁতৰাই লব লাগে, যাতে মুঢ়াটোৱে আঘাত নাপায় ৷ তাৰ পাচত ১ ফুট ওপৰত পুলিটোৰ আগটো হেলনীয়াকৈ কাটি ৰোৱাৰ ব্যৱস্হা কৰিব লাগে৷ বাছনি কৰা পুলিটোৰ ওজন ১.৫–২.০ কেজিৰ ভিতৰত হলে ভাল৷
পুলি ৰোৱাৰ পদ্ধতি
পুলিবোৰ সাধাৰণতে গাঁত কৰি ৰোব লাগে আৰু এই গাতবোৰ সাধাৰণতে ৪৫ x ৪৫ x ৪৫ চে: মি: হব লাগে৷
3.পুলি ৰোৱাৰ ব্যৱধান :
চাপৰ জাত : ১.৪ x ১.৪ মিটাৰ
মধ্য ওখ জাত : ২.১ x ২.১ মিটাৰ
ওখ জাত : ২.৪ x ২.৪ মিটাৰ
4. পুলি ৰোৱাৰ সময়
মাৰ্চ - এপ্ৰিল ৷
5.সাৰ প্ৰয়োগ :
১২ কেজি পচন সাৰ প্ৰতিজোপা গছৰ বাবে
১১০ গ্ৰাম ইউৰীয়া প্ৰতিজোপা গছৰ বাবে
৩৩ গ্ৰাম ফছফেট প্ৰতিজোপা গছৰ বাবে
৩৩০ প্ৰাম পটাচ প্ৰতিজোপা গছৰ বাবে
জাহাজী কলৰ ক্ষেত্ৰত পটাচৰ মাত্ৰা ৫৫০ গ্ৰাম প্ৰতিজোপা গছত প্ৰয়োগ কৰিব পাৰে ৷ বৰ জাহাজীৰ ক্ষেত্ৰত ২০০ গ্ৰাম নাইট্ৰোজেন প্ৰতিজোপা গছত তিনিটা ভাগ কৰি ৩ মাহ, ৫ মাহ আৰু গা-গছ ওলাবৰ সময়ত প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷পুলি ৰোৱাৰ সময়তে পচনসাৰ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷ ফছফৰাচৰ সম্পূৰ্ণ অংশ, নাইট্ৰোজেনৰ আৰু পটাচৰ আধা অংশ পুলি ৰোৱাৰ ৩ মাহৰ পাচতেই প্ৰয়োগ কৰিব ৷ বাকী আধা অংশ নাইট্ৰোজেন আৰু পটাচ পুলি ৰোৱাৰ ৫ মাহৰ পাচত প্ৰয়োগ কৰিব ৷
বৰ জাহাজী কলৰ বাবে বৰণ (৬ গ্ৰাম), জিঙ্ক (৯ গ্ৰাম), কপাৰ (৬ গ্ৰাম) আৰু মলিবিদেনাম (১ গ্ৰাম) প্রতিজোপা গছত প্ৰয়োগ কৰিলে উপকাৰ পোৱা যায় ৷ এইবোৰ অনুসাৰ চেনিচম্পা আৰু জাহাজী কলত প্ৰয়োগ কৰিলে উত্পাদন বৃদ্ধি হয় ৷
6. জলসিঞ্চন
খৰাং বতৰত মাহে ৩ বাৰকৈ জলসিঞ্চন কৰিব লাগে ৷
7.যতন
পোখা পুলি উঠোৱা: কলগছৰ গুৰিত ওলোৱা পোখা পুলিবিলাক মাতৃ গছত কলৰ ডিল নোলোৱালৈকে উঘালি পেলাব লাগে ৷ কলডিল ওলোৱাৰ পিছতহে প্ৰতিজোপা গছৰ গুৰিত মাত্ৰ এটা পোখা পুলি ৰাখিব লাগে ৷
8.অপতৃণ নিবাৰণ :
কলৰ বাগিছাত গজা অপতৃণবিলাক মাজে সময়ে চিকুনাই থাকিব লাগে ৷ ‘ডায়োৰণ’ ৩ কেজি প্ৰতি হেক্টৰত বা গেমাক্সিন প্ৰতি হেক্টৰত ১.৫ কিলো প্ৰয়োগ কৰিলে অপতৃণৰ পৰা হাত সাৰি থাকিব পাৰি ৷
9.শস্য চপোৱা :
কলৰ ঠোকটোত যেতিয়া কলবোৰৰ শিৰাবিলাক ঘুৰণীয়া হবলৈ আৰম্ভ কৰে তেতিয়া কলথোকা কাটিব লাগে ৷ চাপৰ জাতৰ জাহাজী কল ৰোৱাৰ ১১-১৪ মাহৰ পাচত কাটিব পৰা হয় ৷ অন্যহাতে ওখ জাতবিলাক ১৪-১৬ মাহৰ ভিতৰত পূৰঠ হয় ৷ চেপ্তেম্বৰৰ পৰা এপ্ৰিল মাহলৈকে কলখেতি চপাব পাৰি ৷