মৎস উৎপাদনত এইসমূহ ৰোগ সম্পৰ্কে জনাটো দৰকাৰ, অন্যথা সন্মুখীন হ’ব পাৰে বৃহৎ লোকচানৰ!

মানুহৰ দৰে, মাছৰ শৰীৰতো বহুতো ৰোগ দেখা যায়, যিবোৰ বাণিজ্যিকভাৱে মীন পালন কৰা লোকসকলৰ বাবে মন কৰিবলগীয়া কথা। বিশেষকৈ যেতিয়া ব্যয় বহুল মাছৰ পোনাৰ কথা আহে, মাছক এই ৰোগ সমূহৰ পৰা ৰক্ষা কৰিবলৈ যথেষ্ট সমস্যা হয়, আৰু মাছৰ ৰোগ নিৰাময়ৰ বাবে বহুতো মূল্যৱান ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব লগা হয়।

কেতিয়াবা ই ৰোগ নিৰাময় কৰে আৰু কেতিয়াবা মীন পালনে লোকচানৰ সন্মুখীন হব লগা হয়। এতিয়া সমস্যাটো হৈছে যে যিসকলে দীৰ্ঘদিন ধৰি মাছ খেতিৰ সৈতে জড়িত হৈ আছে তেওঁলোকে মাছৰ ৰোগ বোৰ সোনকালে বুজিব পাৰে, কিন্তু নতুন কৃষকসকলৰ বাবে মাছ নিৰ্ণয় কৰাটো ইমান সহজ নহয়, কেতিয়াবা লক্ষণবোৰ দেখা নাযায়, সেয়েহে তেওঁলোকে মাছৰ চলাচল নিষীক্ষণ কৰিব লাগে।

গতিকে আজি মাঠৰ শৰীৰত বিশেষকৈ বাণিজ্যিক মীন পালনত কি ৰোগ হ’ব পাৰে চাওঁ আহক-

মাছৰ ৰোগ দুটা প্ৰকাৰৰ কাৰকৰ বাবে হয়(Fish Disease) - 

1. ৰোগসৃষ্টিকাৰী ভাইৰাছ 2। পৰজীৱী

ৰোগসৃষ্টিকাৰী - 

ক) ভাইৰেল সংক্ৰমণ; যেনে- Lymphocystis, এই ভাইৰাছ হৈছে এক সংক্ৰামক টিউমাৰ ৰোগ যি মুখ্যতঃ দুই প্ৰকাৰৰ মাছ, নৰ্দাৰ্ণ পাইক (আমেৰিকা যুক্তৰাজ্য), আৰু মাস্ক লাং (ইউৰোপ)ৰ শৰীৰ প্ৰভাৱিত কৰে। এই ৰোগত ছালত প্ৰথমে টিউমাৰ সৃষ্টি হয়। যদিও ৰোগটো প্ৰথমতে আমেৰিকা যুক্তৰাজ্য আৰু ইউৰোপত সীমাবদ্ধ আছিল, ই বৰ্তমান এক বিশ্বব্যাপী সমস্যা।

খ) বেক্টেৰিয়াৰ সংক্ৰমণ; যেনে- চিউডোমোনাছ ফ্লুৰোচেঞ্চ, Mycobacterium marinum বেক্টেৰিয়াৰ ফলত Piscine Tuberculosis হব পাৰে। যাৰ বাবে মাছৰ ওজন হ্রাস পায়৷

Pseudomonas বেক্টেৰিয়াৰ ফলত Pseudomoniasis হব পাৰে। যাৰ বাবে মাছৰ মুখত ৰক্তচাপ আৰু শৰীৰত ঘাঁ হয় ৷

গ) ভেঁকুৰৰ ৰোগ, যেনে- Saprolegnia ৰোগ হব পাৰে। যাৰ বাবে বগা দাগ পৰে আৰু বৃদ্ধি লেহেমীয়া হয়৷

ঘ) পানীৰ দ্বাৰা হোৱা ৰোগ; যেনে- চাপ্ৰোলেগনিয়া এছপি।

পৰজীৱী - 

ক) মেটাজোয়ান পৰজীৱী; যেনে কপপডাছ।

খ) এককোষী পৰজীৱী; উদাহৰণ স্বৰূপে- Ichthyophthirius multifiliis parasite ৰ ফলত মাছৰ শৰীৰত খজুৱতিৰ লক্ষণ আৰু বগা দাগ দেখা দিয়ে।

গ) পলুৰ ৰোগ; (হেলমিন্থ প্ৰজাতি) - উদাহৰণ স্বৰূপে ৱিষ্ট্ৰনজিলাইছ।

এই ৰোগবোৰৰ উপৰিও, কৰ্কট ৰোগৰ পচা ৰোগো আছে।

মাছ ৰোগগ্ৰস্ত হ'লে ল'ব লগা পদক্ষেপ (Disease Control):

1. পুখুৰীত ৰোগগ্ৰস্ত মাছটো সঠিকভাৱে চিনাক্ত কৰা।

2. প্ৰতিটো ৰোগগ্ৰস্ত মাছক জলাশয়ৰ পৰা পৃথক কৰক।

3. পানীৰ গুণগত মানদণ্ডত আকস্মিক বা অস্বাভাৱিক পৰিৱৰ্তন হ'লে নিশ্চিত কৰিব আৰু ৰেকৰ্ড কৰিব।

4. দ্ৰৱীভূত হোৱা পানীৰ স্তৰ, এমোনিয়া, নাইট্ৰেট আৰু পানীৰ pH পৰীক্ষা কৰক।

5. মাছৰ স্বাস্থ্য বিশেষজ্ঞৰ সৈতে যোগাযোগ কৰক।

 এই সমূহ সাৱধানতা অৱলম্বনৰ উপৰিও বিশেষজ্ঞ চিকিৎসকৰ দ্বাৰা ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰিব ৷ সেয়েহে, ব্যৱসায়িকভাৱে যিসকলে মাছৰ খেতি কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছে; তেওঁলোকক এই ৰোগবোৰৰ বিষয়ে বিশেষভাৱে অৱগত হ'বলৈ আৰু তাৰ পিছত এই ক্ষেত্ৰত পদক্ষেপ ল'বলৈ কোৱা হল; অন্যথা অৰ্থনৈতিক লোকচানৰ সন্মুখীন হব লাগিব পাৰে।

লগতে পঢ়কঃ স্ব-নিয়োজনৰ সম্ভাৱনীয় ক্ষেত্র-মৎস্য উৎপাদন