প্ৰকৃতিৰ বন্ধু হিচাপে জনাজাত ‘শামুক’। দেশৰ বেছিভাগ লোকৰ শামুকৰ লাভালাভৰ বিষয়ে কোনো ধাৰণা নাই। অসমৰ খাল বিল, পুখুৰী আদিত পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে উপলব্ধ সম্ভাৱনাপূৰ্ণ এই শামুক। পাৰে। জনগোষ্ঠীয় লোকসকলৰল মাজত খাদ্য হিচাপে শামুকৰ ব্যঞ্জন যথেষ্ট প্ৰিয়। শামুকৰ মাংসত বহুতো পুষ্টি আৰু ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা থাকে। শামুকৰ মাংস দেশ আৰু বিদেশত মানুহৰ খাদ্য হিচাপেও অতি জনপ্ৰিয়। আনকি কিছুমান ডাঙৰ ৰেষ্টুৰেণ্টতো শামুকৰ ব্যঞ্জন পোৱা যায়।
শামুকৰ বাণিজ্যিক গুৰুত্ব
শামুকৰ বাণিজ্যিক গুৰুত্ব কিমান? শামুকৰ খোলাৰ পৰা চূণ তৈয়াৰ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ মাংসল অংশবোৰ মাছ আৰু কুকুৰাৰ খাদ্য হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। শামুকৰ বাকলি বা খোলাৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা চূণ পুনৰ মাছ খেতিত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। শামুকৰ মাংসও বজাৰত মানুহৰ খাদ্য হিচাপে বিক্ৰী কৰা হয়। যদিও আমি খাদ্য হিচাপে শামুক সেৱন কৰিবলৈ অভ্যস্ত নহয়, এই অগতানুগতিক জলজ প্ৰাণীটো কিছুমান লোকৰ বাবে বিশেষভাৱে জনগোষ্ঠীয় লোকসকলৰ মাজত ই এক অতি সুস্বাদু খাদ্য বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াৰ উপৰিও, বিশ্বৰ বহুতো দেশত শামুকৰ মাংস খাদ্য হিচাপেও সচৰাচৰ দেখা যায়। শামুকৰ মাংসত বহুতো পুষ্টি আৰু ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা থকা হেতুকে মধ্যবিত্ত শিক্ষিত লোকসকলৰ মাজত শামুকৰ মাংস খোৱাৰ প্ৰৱণতা বৃদ্ধি পাইছে।
মাছ খেতিত শামুকৰ ব্যৱহাৰ সুলভ আৰু পৰিৱেশ অনুকূল। বহুক্ষেত্ৰত, মাছ খেতিৰ উপৰিও, শামুক খেতিত পৃথক খাদ্য দিয়াৰ প্ৰয়োজন নাই। শামুকে পুখুৰীত জৈৱ ফিল্টাৰ হিচাপে কাম কৰে। ফলস্বৰূপে, পানীৰ মানদণ্ড উন্নত হয়। শামুকৰ শৰীৰত প্ৰাকৃতিক পানী পৰিশোধক (ফিল্টাৰ) থাকে। তেওঁলোকে লেতেৰা পানী খায়। বাহিৰত এৰি দিয়া পানী বিশুদ্ধ। মাছে শামুকৰ পৰা উৎপাদিত খাদ্য অধিক খায়। কিয়নো এই খাদ্যটো প্ৰাকৃতিক। মাছবোৰ সোনকালে বৃদ্ধি হয়। ইয়াৰ উপৰিও, হাঁহক নিয়মীয়াকৈ শামুক খোৱাৰ ফলত কুকুৰা মাংস আৰু কণীউৎপাদন বৃদ্ধি হয়। এই কাৰণে, মাছ আৰু কুকুৰা পালন অতি লাভজনক। শামুকেৰে তৈয়াৰ কৰা খাদ্য পাঙ্গাশ, মিছামাছ, শিং, মাগুৰ, কাই আৰু তিলাপিয়া মাছৰ বাবে অতি প্ৰিয়। শামুকৰ মাংসত 32% প্ৰ'টিন থাকে। শামুকত কোনো ক্ষতিকাৰক ৰাসায়নিক পদাৰ্থ নাই।
শামুক খেতিৰ পদ্ধতি
শামুক খেতি কৰাটো এটা অতি সহজ পদ্ধতি। শামুকৰ উৰ্বৰতা বেছি হোৱাৰ বাবে বাণিজ্যিকভাৱে খেতি কৰিব পাৰি। প্ৰতিটো দেশীমাল পুখুৰীত এক কিলোগ্ৰাম গোবৰ, এক কেজি খোল (সৰিয়হ) আৰু 250 গ্ৰাম ইউৰিয়া ভালদৰে মিহলি কৰিব লাগে। এই মিশ্ৰণটো চাৰিটা ভাগত সমানে বিভক্ত কৰিব লাগে আৰু প্ৰতি তিনি দিনত পানীত ছটিয়াব লাগে। যেতিয়া পুখুৰীৰ পানীৰ ৰং গাঢ় সেউজীয়া হয়, তেতিয়া বুজিব লাগে যে পুখুৰীটো শামুক খেতিৰ বাবে উপযুক্ত হৈ পৰিছে। তাৰ পিছত, শামুকবোৰ খাল বা পুখুৰীৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰিব লাগে আৰু পুখুৰীৰ চাৰিওফালে প্ৰতি দশমিকত 250 গ্ৰাম শামুক ছটিয়াব লাগে। শামুকবোৰে পৰৱৰ্তী ১০ ৰ পৰা ১৫ দিনত ব্যাপকভাৱে প্ৰজনন কৰিব। তাৰ পিছত, সম্পূৰ্ণ শামুক 35 ৰ পৰা 40 দিনৰ ভিতৰত উপলব্ধ হ'ব। খেতি প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হোৱাৰ 40-45 দিন পিছত শামুক সংগ্ৰহ কৰিব লাগে। ইয়াৰ বাবে, বাঁহ বা ডাঙৰ কাঠৰ লাঠি পুখুৰীত ৰাখিব লাগে, শামুকবোৰ সেই বাছটোত লাগি থাকিব।
এই শামুক মাছৰ আহাৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ, শামুকবোৰ ভাঙি ৰ'দত শুকুৱাব লাগিব আৰু তাৰ পিছত যন্ত্ৰৰ সহায়ত গুৰি কৰিব লাগিব। এতিয়া অন্যান্য খাদ্য উপাদানৰ সৈতে মিহলি হোৱাৰ পিছত, আপুনি এটা পিলেট যন্ত্ৰৰ সৈতে মাছৰ আহাৰ প্ৰস্তুত কৰিব লাগিব। যদি আপুনি এখন বজাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, বাণিজ্যিকভাৱে শামুকখেতি কৰি যথেষ্ট ধন উপাৰ্জন কৰা সম্ভৱ। এনে কৰা টো সহজে সম্ভৱ কিয়নো শামুক খেতি কৰিবলৈ কম মূলধন লাগে। পুখুৰীৰ পৰা প্ৰতি হেক্টৰত চাৰিটা পৰ্যায়ত প্ৰতি বছৰে চাৰিৰ পৰা ছয় মেট্ৰিক টন শামুক উৎপাদন কৰা সম্ভৱ।
শামুকৰ পৰা কেনেদৰে প্ৰস্তুত কৰিব পাৰি চূণ
শামুকটো অভেনত জ্বলাই চূণ তৈয়াৰ কৰা হয়। অভেনটো সৰু কুঁৱাৰ দৰে আকৃতি ৰখা উচিত। আপুনি ইটাবোৰ অভেনৰ তলত ৰাখিব লাগিব। ভঙা টাইলৰ কিছু অংশ ইটাত সজোৱা হৈছে। কাঠৰ সৰু টুকুৰাবোৰ ইয়াত সিঁচৰতি হৈ আছে আৰু জুই ধৰিবলৈ ইয়াত কেৰাচিন তেল ঢালি দিয়া হয়। তাৰ পিছত, শামুকৰ বাকলি জুইত ঢালি দিয়া হয়। এই শামুকৰ বাকলিত আকৌ এটুকুৰা ইন্ধন কাঠ দিয়া হয়। ইন্ধন কাঠ আৰু শামুকৰ স্তৰৰ স্তৰত সজোৱা উচিত। শামুকৰ বাকলি হৈছে চূণ তৈয়াৰ কৰাৰ বাবে প্ৰাচীন কেঁচা সামগ্ৰী। এই সকলোবোৰ বাকলিত, চূণৰ মুখ্য উপাদান হৈছে কেলচিয়াম কাৰ্বনেট। যেতিয়া অভেনটো ইন্ধন কাঠ আৰু শামুকৰ খোলাৰে ভৰ্তি কৰা হয়, বায়ু অভেনৰ তলৰ ছিদ্ৰৰ মাজেৰে সম্প্ৰচাৰ কৰিব লাগিব। বায়ু পোৱাৰ পিছত, শামুকৰ বাকলি ইন্ধন কাঠৰ স্তৰত জ্বলে। জুইৰ গৰমত, শামুকৰ খোলাৰ কেলচিয়াম কাৰ্বনেট ভাঙি যায় আৰু কেলচিয়াম অক্সাইড সৃষ্টি হয়। এই কেলচিয়াম অক্সাইডবোৰক সাধাৰণতে চূণ বা দ্ৰুত লাইম বুলি কোৱা হয়। পোৰা শামুকৰ বাকলিটো ৰোলাৰে বাকলি উলিয়াব লাগে আৰু তাৰ পিছত এটা ফুটাত ঢালি দিব লাগে। ইয়াত পানীৰ পৰিমাণ মিহলি কৰি, কেলচিয়াম হাইড্ৰক্সাইড নামৰ চূণ এটা তৈয়াৰ কৰা হয়। এইটো খোৱাৰ বাবে উপযুক্ত ব্যঞ্জনত বগা চূণ।
গতিকে যদি আপুনি পৰিকল্পিত ভাৱে শামুক খেতি কৰিব পাৰে, ই অতি লাভজনক হ'ব পাৰে। সৰু থলুৱা শামুক খেতিৰ সম্প্ৰসাৰণ আৰু সঠিক বিপণনৰ জৰিয়তে এই জলজ সম্পদবোৰ বিকশিত কৰা সম্ভৱ।
লগতে পঢ়ক-কুচিয়া মাছ পালনৰ সহজ পদ্ধতি-