কৃষকসকলৰ জ্ঞান আৰু দক্ষতা বৃদ্ধিত কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে- ড০ এ কে সিং
কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ হৈছে এনে প্ৰতিষ্ঠান যি কৃষকসকলক বিভিন্ন কৃষি উৎপাদন প্ৰণালীৰ অধীনত নতুন কৌশল, বীজ পৰীক্ষা আৰু কৃষকৰ ক্ষেত্ৰত ৰোপণ সামগ্ৰী আদি কৰাৰ বাবে প্ৰশিক্ষণ প্রদান কৰে। আধুনিক কৃষি প্ৰযুক্তিবিদ্যাত কৃষকসকলৰ জ্ঞান আৰু দক্ষতা বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে কৃষকসকলে বিভিন্ন কাৰ্যকলাপ যেনে কিষাণ মেলা, কৃষি প্ৰদৰ্শনী, প্ৰযুক্তি সপ্তাহ, সভা, গোট আলোচনা আৰু আলোচনা চক্ৰ আদি আয়োজন কৰে। এই ক্ষেত্রত, আই.চি.এ.আৰৰ উপ-সঞ্চালক প্ৰধান (কৃষি সম্প্ৰসাৰণ) ড০ এ. কে সিঙৰ সৈতে কৃষি জাগৰণৰ সাংবাদিক জ্যোতি শর্মাৰ বিশেষ আলোচনা হৈছিল। তেওঁলোকৰ মাজত হোৱা কথোপকথনৰ কেইটামান মুখ্য বিষয় ইয়াত দিয়া হৈছে:
1. কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ, ই কৃষকসকলৰ বাবে কেনেদৰে লাভজনক?
চাওক, কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰসমূহ সকলো জিলা পৰ্যায়ত স্থাপন কৰা হৈছে। যদিও কিছুমান জিলা এতিয়া নতুনকৈ গঠন কৰা হৈছে, য'ত কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ নাই, এই জিলাবোৰ পুৰণি জিলাবোৰৰ দ্বাৰাই গঠিত। আপুনি এনেদৰে ক'ব পাৰে যে সকলো পুৰণি জিলাতে কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ আছে আৰু ইয়াৰ নাম অনুসৰি, কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰই কেৱল কৃষিক্ষেত্ৰতহে কাম কৰে। কৃষিবিজ্ঞান, পশুপালন, মীন পালন আৰু গৃহ বিজ্ঞানৰ বিশেষজ্ঞৰ এটা গোটেও ইয়াত কাম কৰে। যি মহিলাৰ সমস্যা আৰু পুষ্টি সম্পৰ্কীয় সমস্যাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।
কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ হৈছে জ্ঞানৰ কেন্দ্ৰ। জিলাখনৰ অৱস্থাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় এক প্ৰযুক্তি। কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰত পৰিস্থিতিৰ বিষয়ে তথ্য আছে। যেনে- তাত মাটি কি? তাত জলবায়ু কি? জলসিঞ্চনৰ কিমানটা উপায় আছে? আৰু সেই পৰিস্থিতি অনুসৰি কি নতুন প্ৰযুক্তি হ'ব লাগে। ইয়াৰ উপৰিও, বৃহৎ পৰিমাণৰ বীজ উপলব্ধ, সেয়া শস্য, মাহজাতীয় শস্য, ধান, ঘেঁহু বা পাচলি হব পাৰে। লগতে, যদি পথাৰত কোনো ৰোগ হয়, আমি তাৰ বাবে বিশেষজ্ঞ প্ৰদান কৰোঁ। ইয়াৰ বাবে, কৃষকসকলে আহি কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিব পাৰে যদি তেওঁলোকে বিচাৰে। সেয়েহে, মই ক'ব পাৰোঁ যে কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ কৃষি সম্পৰ্কীয় যিকোনো বিষয়ত জ্ঞান প্ৰদান কৰাৰ ক্ষমতা আছে।
2. কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ কার্য্য ক্ষেত্ৰ বাছনি কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া কি?
কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ কার্য্য ক্ষেত্ৰৰ পৰিসৰ সমগ্ৰ জিলা। এখন গাঁৱত কাম কৰিব নে দুখন গাঁৱত কাম কৰিব সেয়া নিৰ্ধাৰণ কৰা নহয়, কিন্তু যিটো প্ৰযুক্তিৰ প্ৰদৰ্শন, কিয়নো কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰত মাত্ৰ 6 জন বিশেষজ্ঞ আছে যি সকলো ঠাইলৈ যাব নোৱাৰে, সেয়েহে কিছুমান গাওঁ নিৰ্বাচন কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হয় য'ত প্ৰদৰ্শন কৰিব লাগে। অৱশ্যে, যদি কোনো প্ৰযুক্তি সম্পৰ্কীয় বাৰ্তা বা প্ৰশিক্ষণ দিব লগা হয়, জিলাখনৰ সকলো কৃষক ইয়াৰ বাবে কেন্দ্ৰলৈ আহে। কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰই সকলো বিষয়তে কাম কৰে, কেতিয়াবা কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰত কাঠফুলা উৎপাদনৰ প্রশিক্ষণ, আৰু কেতিয়াবা মৌ উৎপাদনৰ প্রশিক্ষণ দিয়া হয়, এই বিষয়ত সফল কৃষকসকল আহে, সেয়েহে আন জিলাৰ কৃষকসকলেও ইয়াক চাবলৈ আহে।
3. যদি কোনো নতুন প্ৰযুক্তি আহে, আপুনি ইয়াক কৃষকসকলক কেনেদৰে জনাব?
চাওক, কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰবোৰে গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠানৰ অধীনত কাম কৰে, সেয়েহে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰযুক্তি যিয়েই নহওঁক, সেইবোৰ ইয়াৰ অংশ। এনে ক্ষেত্ৰত, এখন বিশ্ববিদ্যালয়ত কৃষিবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ আছে আৰু কিছুমানৰ 5 টা কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ আছে।
আৰু পঢ়ক- গভীৰ সংকটত ৰাজ্যৰ চাহ উদ্যোগ; পানীৰ অভাৱত ছটিয়াব পৰা নাই ইউৰিয়া
4. আপুনি কৃষকসকলক কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ সৈতে কেনেদৰে সংযোগ কৰিব?
চাওক, কৃষকসকলক কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ সৈতে সংযোগ কৰাৰ এক দীঘলীয়া প্ৰক্ৰিয়া আছে। গুৰত্বপূর্ণভাৱে, আমি আপোনাক লগ পোৱাৰ বাবে, আপুনি কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ বিষয়ে জানিব পাৰিলে, তেতিয়া আপুনি কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ বিষয়ে আন কাৰোবাক জনাব। ইয়াৰ উপৰিও, আমাৰ কিছুমান বিশেষজ্ঞই বাতৰি কাকতত প্রবন্ধ আদি লিখে, যিয়ে লোকসকলক কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ বিষয়ে জনাত সহায় কৰিব। আনহাতে, সমগ্ৰ দেশত ১৪ কোটি কৃষক আছে আৰু ইয়াৰ ভিতৰত প্ৰায় ৫.৩ কোটি কৃষক বিভিন্ন এপ বা পৰ্টেলত পঞ্জীয়ন কৰা আছে আৰু এই সকলো কৃষকে কোনো কোনো প্ৰকাৰে কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ সৈতে যোগাযোগ কৰি আছে। ধৰি লওক এখন জিলাত 5 লাখ কৃষক আছে বা এখন জিলাত 10 লাখ কৃষক আছে, তেওঁলোকৰ কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ সৈতে এক প্ৰকাৰৰ সম্পৰ্ক আছে। আমাৰ বিশেষজ্ঞসকল এই সকলো কৃষকৰ সৈতে জড়িত, আমাৰ বিশেষজ্ঞসকলে এই কৃষকসকলক সময়ে সময়ে কৃষিৰ বিষয়ে পৰামর্শ প্রদান কৰি থাকে। তদুপৰি, কৃষকসকলৰ বাবে কাম কৰিব বিচৰা চৰকাৰৰ বা ব্যক্তিগত যিমান মন্ত্ৰালয় আছে, তেঁওলোকে কেৱল কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ জৰিয়তে কৰিব বিচাৰে, কিয়নো তেওঁলোকে জানে যে এইটোৱেই একমাত্ৰ প্ৰতিষ্ঠান যাৰ কৃষকসকলৰ সৈতে পোনপটীয়া সম্পৰ্ক আছে।
5. কৃষক মিত্ৰ যোজনা কেনেদৰে বাছনি কৰা হয়? এই আঁচনিৰ অধীনত কৃষকসকল কেনেদৰে সংযুক্ত?
কৃষক মিত্ৰ হৈছে কৃষি বিভাগৰ এক আঁচনি, ইয়াৰ ICAR আৰু কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ সৈতে কোনো সম্পৰ্ক নাই, কিন্তু কৃষক মিত্ৰ আঁচনিৰ অধীনত, চৰকাৰে লোকসকলক এক শৃংখল এজেণ্ট হিচাপে সংযোগ কৰে। চৰকাৰে কৃষক মিত্ৰ হিচাপে সেইসকল লোকক নিযুক্তি দিয়ে, যাৰ সজাগতা অনাৰ ইচ্ছা আছে আৰু শিকিব বিচাৰে আৰু আন এজনক জ্ঞান দিব বিচাৰে।
6. কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰই মহিলা কৃষকসকলক উৎসাহিত কৰিবলৈ কি পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে?
আপুনি জানি আনন্দিত হ'ব যে আমি বছৰি 16 লাখ কৃষকক প্ৰশিক্ষণ দিওঁ, যাৰ ভিতৰত 5 লাখৰো অধিক মহিলা কৃষক। চাওক, গাওঁবোৰৰ যুৱক-যুৱতীসকলে এতিয়া চহৰলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছে। গাওঁৰ যুৱক এতিয়া গাঁওত নাই। গাওঁখনত এতিয়া কেৱল মহিলা আৰু বৃদ্ধ লোক আছে। এনে পৰিস্থিতিত, কৃষি খণ্ডত মহিলাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত, আমি 5 লাখৰো অধিক মহিলাক প্ৰশিক্ষণ দি আছো। আৰু আমি ইয়াৰ সংখ্যা বৃদ্ধি কৰিবলৈ নিৰন্তৰ প্রচেষ্টা চলাই আছো।
7. কৃষকসকলৰ বাবে কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ লাভ কি?
হাজাৰ হাজাৰ কৃষক আছে, কিন্তু মই আপোনাক উদাহৰণ হিচাপে কওঁ, আজিৰ পৰা তিনি-চাৰি বছৰ আগত আমাৰ দেশত মাহজাতীয় শস্যৰ উৎপাদন আছিল 16 ৰ পৰা 17 নিযুত টন আৰু আজি এই সংখ্যা 24 ৰ পৰা 25 নিযুত টনলৈ বৃদ্ধি হৈছে I গতিকে দেশখনে কৈছে যে আমি আত্মনিৰ্ভৰশীল হৈছোঁ। এয়াই কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ পৰা কৃষকসকলৰ লাভ।
8. কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰই ইমান দিন ধৰি কৃষকসকলৰ স্বাৰ্থত সক্ৰিয় হৈ আছে, গতিকে আগৰ তুলনাত এতিয়া কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ কাম-কাজত কি পৰিৱৰ্তন হৈছে?
হয়, যথেষ্ট পৰিমানে পৰিৱৰ্তন আহিছে। আজি সকলো চৰকাৰী বিভাগে কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰৰ সৈতে ঘনিষ্ঠভাৱে কাম কৰিব বিচাৰে। বর্তমান আমাৰ কাৰ্যশৈলীও সলনি হৈছে। জিলা পৰ্যায়ৰ কৃষি বিজ্ঞান কেন্দ্ৰসমূহে কৃষকসকলৰ স্বাৰ্থত কাম কৰি আছে। কৃষকসকলে আমাক বিশ্বাস কৰে আৰু আমি কৃষকসকলৰ বিশ্বাস ৰক্ষা কৰিবলৈ চেষ্টা কৰোঁ। এই দিশত আমাৰ নিৰন্তৰ প্ৰচেষ্টা অব্যাহত আছে আৰু থাকিব।
