গ্ৰামাঞ্চলৰ চিকিৎসা ব্যৱস্থা

দেশ এখনৰ উন্নতি হব’লৈ হ’লে সকলো মানুহৰ স্বাস্থ্য অটুট থকা প্ৰয়োজন- এই কথা উপলব্ধি কৰিয়েই ৰাষ্ট্ৰসংঘই ‘সকলোৰে বাবে স্বাস্থ্য’ স্বাস্থ্য নীতি গ্ৰহণ কৰিছে| সেই মতে আমাৰ দেশতো সকলোৰে বাবে সুলভ সু-চিকিৎসা উপলব্ধ কৰাটো চৰকাৰৰ দায়িত্ব| দেখা যায় যে আমাৰ দেশৰ চহৰ অঞ্চলত তুলনামুলকভাৱে স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসাৰ উন্নত ব্যৱস্থা কিছু পৰিমাণে উপলব্ধ হৈছে| চহৰত চৰকাৰী চিকিৎসা ব্যৱস্থাৰ উপৰি ব্যক্তিগত খণ্ডৰ চিকিৎসা ব্যৱস্থা আছে, চিকিৎসালয় আছে, পৰীক্ষাগাৰ আছে, চিকিৎসকৰ ব্যক্তিগত চেম্বাৰো আছে| গাঁও অঞ্চলত তেনেকুৱা ব্যৱস্থা নাই বুলিয়েই কব পাৰি| গাঁৱত এনে পৰিস্থিতিলৈ লক্ষ্য ৰাখি কিছু বছৰৰ পৰা আমাৰ দেশত ৰাষ্ট্ৰীয় গ্ৰাম্য চিকিৎসা অভিযান আৰম্ভ কৰিছে| অসম চৰকাৰে এই সুবিধা গ্ৰহণ কৰি গাঁও অঞ্চলত চিকিৎসা ব্যৱস্থা কিছু উন্নত কৰিছে| গাঁও অঞ্চলত ঠায়ে ঠায়ে উন্নত মানৰ চিকিৎসালয় স্থাপন কৰিছে| চিকিৎসালয়বোৰত আধুনিক যন্ত্ৰ-পাতি যোগান ধৰা হৈছে| কিন্তু এই যন্ত্ৰ-পাতিবোৰৰ বেছিভাগেই অব্যৱহৃত হৈ আছে| কাৰণ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত চিকিৎসক বা টেকনিচিয়ানৰ অভাৱ, কিছুমানত আকৌ চিকিৎসালয় আছে, চিকিৎসক নাই, নাৰ্ছ নাই, টেকনিচিয়ান নাই, বিদ্যুতৰ যোগানো অনিয়মীয়া| ফলত গাঁও অঞ্চলৰ মানুহে প্ৰয়োজনীয় সুবিধা লাভ কৰা নাই| গাঁও অঞ্চলত প্ৰাইভেট প্ৰেকটিচ কৰা ডাক্তৰৰো অভাৱ, আনকি অৰ্হতাসম্পন্ন ফাৰ্মাচিষ্টৰো অভাৱ| ফাৰ্মাচিষ্টে সাধ্য অনুসৰি ঔষধ দিয়ে| কিন্তু দেখা যায় তেওঁলোকৰ দৰবৰ নিৰ্দ্দিষ্ট আৰু সম্পূৰ্ণ ব্যৱস্থা নকৰে| জানি থোৱা ভাল, কেতবোৰ ঔষধ নিৰ্দ্দিষ্ট সময়ত ব্যৱহাৰ নকৰিলে সম্পূৰ্ণ নিৰাময় নহয়| এতিয়া গাঁৱে-ভুঞে ভালেমান ফাৰ্মাচী খোলা দেখা গৈছে| এইবিলাকৰ সৰহভাগৰেই প্ৰয়োজনীয় অনুজ্ঞা-পত্ৰ নাই| তদুপৰি ফাৰ্মাচীৰ মালিক বা কৰ্মচাৰী সকলো প্ৰকৃততে অৰ্হতাসম্পন্ন নহয়| আনকি কোনো প্ৰশিক্ষণো নাই| কিন্তু চিকিৎসক নোহোৱা ঠাইত এওঁলোকেই স্বয়ম্ভু ডাক্তৰ হিচাপে কাম কৰে| এওঁলোকে চিকিৎসকৰ নিদান-পত্ৰ নোহোৱাকৈয়ে সকলো ধৰণৰ ঔষধ ৰোগীক ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ দিয়ে| গাঁও অঞ্চলত স্বয়ম্ভু ডাক্তৰৰো পয়োভৰ দেখা যায়| এওঁলোক প্ৰকৃততে ডিগ্ৰীধাৰী নহয়, আনকি প্ৰশিক্ষণ প্ৰাপ্তও নহয়| কোনোবা ডাক্তৰৰ লগত বা কোনোবা হাস্পতালত সহকাৰী হিচাপে এওঁলোকে কিছুমান বেমাৰ সম্পৰ্কে আৰু ঔষধৰ নাম শিকি লয়| তাৰ পিছত গাঁও অঞ্চলত সোমাই নিজকে ডাক্তৰ বুলি প্ৰচাৰ কৰে| এওঁলোকৰ বহুতেই সকলো ধৰণৰ ৰোগৰ চিকিৎসা কৰে যদিও কিছুসংখ্যকে নিজকে কোনোবা এটা বিশেষ বেমাৰৰ বিশেষজ্ঞ বুলি নিজকে চিনাকি দিয়ে|

এওঁলোক অতি বিপজ্জনক, ভুল চিকিৎসাৰে বেমাৰ জটিল কৰে| কিছু তথাকথিত হোমিওপেথী ডাক্তৰ আৰু কবিৰাজে কাকতে-পত্ৰই বিজ্ঞাপন দিয়ে যে এওঁলোকে কেঞ্চাৰকে ধৰি নানাবিধ কঠিন ৰোগ নিৰাময় কৰিব পাৰে| তেওঁলোকে কিছুমান ৰোগীৰ নাম-ঠিকনাও প্ৰকাশ কৰে| প্ৰকৃততে কিন্তু এওঁলোকে এনে ৰোগ নিৰাময় কৰিব নোৱাৰে| কিছুমান কবিৰাজে বিজ্ঞাপন দিয়ে যে তেওঁলোকে সন্তানহীনক সন্তান দিব পাৰে| আধুনিক চিকিৎসা বিজ্ঞানে ব্যয়বহুল তথা সময় সাপেক্ষে ব্যৱস্থা লৈও কেতিয়াবা বিফল হোৱা কামটো কবিৰাজে কেনেকৈ কৰিব পাৰে, সেই কথা বুজা নাযায়| ওপৰত আমি গাঁৱৰ চিকিৎসা ব্যৱস্থাৰ মূল আলোচনা কৰিলো আৰু কিছু কথা কোৱাৰ থল আছিল যদিও বাহুল্যৰ ভয়ত ইমানতে সামৰিলো| এতিয়া আমি ৰোগ প্ৰতিৰোধ আৰু ফলপ্ৰসু বিজ্ঞানসন্মত চিকিৎসাৰ ক্ষেত্ৰত কি কি পদক্ষেপ ল’ব পাৰি, সেই বিষয়ে আলোচনা কৰিব খুজিছো| এই কথা প্ৰমাণিত হৈছে যে প্ৰায় ৭০ শতাংশ ৰোগ আমি প্ৰতিৰোধ কৰিব পাৰো| উদাহৰণস্বৰুপে, দূষিত পানীৰ দ্বাৰা ভালেমান ৰোগৰ সংক্ৰমণ হয়, যেনে- কলেৰা, গেষ্ট্ৰ’এণ্টাৰিটিছ, টাইফয়েড, বেচিলাৰী গ্ৰহণী, এমিবিক গ্ৰহণী, জণ্ডিছ, পেলু ইত্যাদি| খোৱাপানী উন্নত ধৰণৰ ফিল্টাৰেৰে বিশুদ্ধ কৰি ল’লে এই ৰোগবোৰৰ পৰা হাত সাৰি থাকিব পাৰি| ফিল্টাৰৰ ব্যৱস্থা নাথাকিলে পানী উতলাই লৈ কিছু সময় ঠাণ্ডা কৰি খাব পাৰি| দূষিত পানীৰে খোৱা বাচন-বৰ্তনো ধুব নালাগে, ফল-মূল আৰু কেচাই খোৱা শাক-পাচলিও ধুব নালাগে| ফল-মূল, শাক-পাচলি আদিত নানাবিধ ৰোগৰ বীজাণু থাকিব পাৰে| সেইবাবে খোৱাৰ আগতে সেইবোৰ পৰিস্কাৰ পানীৰে ধুব লাগে| খেতিপথাৰ বা বজাৰৰ পৰা আনিয়েই পোনছাটেই এইবোৰ খাব নালাগে|, ধুই লৈহে খাব লাগে| বিভিন্ন যান-বাহন, যেনে- ৰিক্সা, অটোৰিক্সা, টেক্সি, মটৰ গাড়ী, বাছ, ৰেলগাড়ী আদিত ঘুৰি ফুৰোতে আমাৰ হাতত নানাবিধ ৰোগৰ বীজাণু লাগি আহে| বিভিন্ন কাম কৰোতেও হাতত বীজাণু লাগি আহিব পাৰে, তেতিয়াও খোৱাৰ আগতে হাত ধুই ল’ব লাগে| শৌচ কৰাৰ পিছত চাবোন আৰু পানীৰে হাত ভালকৈ ধুই ল’ব| কিয়নো শৌচত কিছুমান ৰোগৰ বীজাণু নিৰ্গত হয়| সম্প্ৰতি গাঁৱতো বহুতো মানুহ, বিশেষকৈ যুৱ প্ৰজন্মই ব্যাপকভাৱে মদ্যপান কৰিবলৈ লৈছে| তেওঁলোকৰ বেছিভাগেই মদ্যপান কৰাৰ নীতি-নিয়ম নাজানে, কেৱল নিচাৰ বাবেহে মদ্যপান কৰে| খালী পেটত মদ সেৱন কৰিলে পাকস্থলীত প্ৰদাহ বা ঘা হ’ব পাৰে| এই ঘা দীৰ্ঘম্যাদী হ’লে পাকস্থলীত কেঞ্চাৰ হ’ব পাৰে| মদ খাদ্যনলীৰ কেঞ্চাৰৰ কাৰকো হ’ব পাৰে| অধিক মদ্যপানে স্নায়ু আৰু মগজু বিকল কৰিব পাৰে| আগেয়ে গাঁৱৰ মানুহে যথেষ্ট পৰিমাণে শাৰীৰিক শ্ৰম কৰিছিল| আজিকালি বহুতেই শাৰীৰিক শ্ৰম নকৰা হৈছে| আনকি ব্যায়ামো নকৰে| খোজকঢ়া, চাইকেল চলোৱা, নৈ-পুখুৰী আদিত সাঁতোৰা আদি ভাল আৰু সহজ ব্যায়াম| এইবোৰ নকৰাৰ ফলত গাঁৱৰ মানুহৰো মেদবহুলতা, উচ্চ ৰক্তচাপ, হৃদৰোগ, ডায়েবেটিছ আদি ৰোগৰ প্ৰৱণতা বৃদ্ধি পাইছে| বেমাৰ হ’লে পৰাপক্ষত অভিজ্ঞ ডাক্তৰৰ পৰামৰ্শ লওক| নিজে চিকিৎসা নকৰিব| ফাৰ্মাচীত চিকিৎসা কৰোটে সাৱধান হ’ব| ডাক্তৰে দিয়া পৰামৰ্শ নিষ্ঠাৰে পালন কৰিব| এনে কৰিলে বহুতো জটিল ৰোগৰ পৰা মুক্ত হ’ব পাৰি|

লেখক: ডা: জীৱন দত্ত বৰুৱা

উৎস: দৈনিক অসম